Osmanlı İmparatorluğunun I. Dünya Savaşı’ndaki cephelerinden birisi de Irak-Basra Cephesidir. Bu cephe İngiltere tarafından açılmıştır. Cephenin açılmasında;
-İngiltere’nin Irak petrol sahalarını ele geçirmek istemesi,
-İngiltere’nin Hindistan sömürge yollarının güvenliğini sağlamak istemesi,
-İngiltere’nin Rusya ile kara bağlantısı kurarak zor durumdaki Rusya’ya yardım ulaştırmak istemesi,
-İngiltere’nin Bağdat demiryolu projesi ile güneye inmeye çalışan Almanya’ya engel olmak istemesi, gibi sebepler etkili olmuştur.
İngiliz birliklerinin Gn. John Nixon komutasında 6 Kasım 1914 te saldırıya geçmeleriyle başlayan Irak harekatı, 21 Kasım 1914’te Fav yarımadası ve Basra’nın alınmasıyla işgale dönüştü. Savaşın başında Irak’ta 8000 kişilik bir Türk tümeni bulunuyordu. Basra’yı geri almak üzere bölgeye gönderilen Yarbay Süleyman Askeri son derece yetersiz kuvvetlerle yaptığı hamlelerden sonuç alamadı ve 14 Nisan 1915’te geri çekildi. Başarısızlığa tahammül edemeyerek hayatına son verdi. Yerine Albay Nurettin Bey gönderildi. İngilizler Gn. Barret’in yerine 6. Tümen komutanlığına Gn. Charles Townshend’i atadılar.
Gn.Townshend komutasında ileri harekatına başlayan İngiliz kuvvetlerine karşı Nurettin Bey komutasındaki kuvvetlerimiz Kut’ül Amere’nin güneyinde direnmeye çalıştılarsa da başarılı olamayıp geri çekildiler (28 Eylül 1915). Selmanı Pak mevzilerine yerleştiler. Yeni katılan birliklerle 6. Ordu oluşturulup başına Alman Gn. Goltz getirildi. Nurettin Bey’in bu durumdan rahatsız olması üzerine Enver Paşa’nın amcası Albay Halil Bey bölgeye gönderildi. 22 Kasım 1915’te Selmanı Pak’a saldıran İngiliz kuvvetleri püskürtüldü. Gn. Townshend Kut’ül Amare’ye çekildi.
7 Aralık 1915’te başlayan Kut’ül Amare kuşatması 29 Nisan 1916’ya kadar sürecektir. İngilizlerin kuşatmayı ortadan kaldırmak için yaptıkları denemeler sonuçsuz kalmıştır. Kurtuluş ümidi kalmayan, erzak ve cephane sıkıntısı çeken General Townshend, Halil Paşa’ya 26 Nisan’da mektup yazarak Kut’u teslim etmeye hazır olduklarını bildirdi. Halil Paşa ise birlik, silah ve cephaneleri teslim etmesi şartıyla istediği yere gidebileceği cevabını verdi. Townshend ise tüm silah ve cephanesini yok ettirerek 29 Nisan 1916’da teslim oldu.
Yaklaşık 5 ay süren kuşatmanın ardından, Beşi general olmak üzere 13.309 kişiden oluşan İngiliz birliği teslim olmuştu. Tarihe Kut ül Amare zaferi olarak geçen savaşlar sırasında İngilizler 40 bin kayıp ve esir verirken Türk birlikleri ise 25 bin askerini kaybetti.
İngiliz tarihinin en büyük yenilgilerinden, bizim tarihimizin de en büyük zaferlerinden olan Kut’ül Amare Zaferinin 107. yılını kutluyor, zaferin mimarlarını rahmet ve saygıyla anıyoruz. Ruhları şad olsun.
Adres:
Soğanlık Yeni Mah. Behçet Kemal Çağlar Sk. No 8 Kartal / İstanbul
Telefon
0(216) 377 62 00